Ossip wint Brutus prijs 2023

De prijs is geïnitieerd om kunsttalent uit Rotterdam en regio te stimuleren en eren. Jeroen Jongeleen (2020), Axel en Helena van der Kraan (2021) en Wapke Feenstra (2022) gingen Ossip voor.Ossip is als een postduif. In zijn lijf, ergens tussen hart en hersenen, heeft hij een kompas dat hem altijd feilloos naar huis loodst. Ossips thuis is niet op een kaart aan te wijzen. Het is een wereld in grotendeels zwart-wit met een sepia ondertoon, ergens tussen circusarena en anatomisch theater. Gevoelsmatig is dit het verleden, maar het is niet het verleden waar ons heden de toekomst van is. Het is losgezongen van historische feiten en in het collectief geheugen geheide mijlpalen. Hier heerst noch nostalgie, noch utopisch verlangen. Maar ondanks dat luchtledige blijf je er als kijker aan haken. Het is een warm bad van vervreemding.

Ossip's wereld wordt bevolkt door een bonte mix figuren, die meer personage zijn dan persoonlijkheid. Hun gezichten zijn een beetje papperig en hun lijven lomp, snorren zijn ornamenteel en vrouwenoksels ongeschoren. Het zijn de uiterlijke kenmerken van mensen die honderd jaar geleden leefden, zonder schijf van vijf en drie keer per week naar de sportschool. Zij presenteren zich met theatrale overdaad of juist de onverschilligheid van iemand die zich onbespied waant. Zij hebben nog niet de geposeerde natuurlijkheid onder de knie die vereist is om sociaal te overleven in het selfietijdperk.

Geleid door zijn kompas vindt Ossip zijn volk op de pagina’s van oude tijdschriften en boeken. Daar illustreren ze artikelen, commerciële aanbiedingen of weten-schappelijke lemma’s, maar als Ossip ze heeft uitgeknipt, gekopieerd en uitvergroot worden ze hoofdrolspelers in een verhaal zonder tekst. Misschien heeft dat verhaal ook geen clou en moeten we het doen met de suggestie van drijfveren: ijdelheid, angst, eenzaamheid, macht, vermaak, onschuld. Soms krijgt het associatievermogen van de kijker een zetje door een enkel woord. Soms zet de titel hem op een bepaald spoor.

De combinatie met alledaagse voorwerpen – een parfumflesje, een gloeilamp, een 45-toerenplaatje – transporteert Ossips figuren van de platte boekenwerkelijkheid naar wereldse driedimensionaliteit. Een springveer of een motortje zorgt voor beweging en daarmee de beleving van tijd, de vierde dimensie.

In veel werken zijn ook nog ijzerdraden en haren verwerkt die als tentakels de directe omgeving aftasten. Die ruimtelijke droodles slingeren zich als een lasso om de figuur, die daardoor gevangen lijkt of juist afgeschermd van al te invasieve aandacht van buitenaf. Ze suggereren ook verankering en verbinding. Je zou kunnen zeggen dat ze genetwerkt zijn, als dat niet zo’n anachronisme zou zijn in Ossips volstrekt analoge wereld. Meer dan een houvast aan het hier en nu, vormen die uitsteeksels een connectie met dat thuis waar Ossips kompas steevast naartoe leidt.